İdil Sanat ve Dil Dergisi
www.idildergisi.com
Cilt 5, Sayı 19  Kış 2016  (ISSN: 2146-9903, E-ISSN: 2147-3056)
Fatma KOÇ, Emine KOCA

NO Makale Adı
1450189660 TÜRK HALK GİYİMİNDE KULLANILAN SÜSLEMELERE TİPOLOJİK BİR YAKLAŞIM

Türk halk giyim kuşamı kumaş, model, kalıp, birleştirme, astarlama gibi özelliklerinin yanı sıra, süsleme ve işleme teknikleri ile de çeşitlilik göstermektedir. Zengin kumaş ve süsleme özellikleri ile çok sayıda parçadan oluşan Türk halk giyim kuşamı, başa, bedene ve ayağa giyilenler ile giysileri tamamlayan takılar ve süslemelerden oluşmaktadır. Gelenekli yaşamda kullanılan giysiler, bölgenin coğrafik ve sosyal yapısı ile birlikte gelenekler, görenekler, kişilerin yaşam tarzları, felsefeleri gibi birçok faktör ile şekillenmiş ve çeşitlenmiştir. Tasarım ögeleri ve süsleme özellikleri, söz konusu giysilerin işlevsel özelliklerinin yanı sıra iletişim aracı olarak kullanılmasını da gerekli kılmıştır.
Türkler giysilerini oluştururken genellikle giysilerin model ayrıntılarından daha çok süsleme ayrıntılarına önem vermişlerdir. Diğer gelenekli sanat dallarında olduğu gibi halk giysileri üzerindeki süslemeler genellikle cinsellik, doğurganlık, nazar, bereket, umut, özlem, korku, sevgi, gibi duyguların ve inançların doğrultusunda şekillendirilmiştir. Bu nedenle süslemeler giysilerin kültürel değerini artırmaktadır. Türklerin benzer özellik gösteren basit kesimli giysilerini iki veya dört kat üst üste giyerek oluşturdukları katlı giyim özellikleri, aynı zamanda süslenme biçimlerini de oluşturmuştur.
Türk halk giyim kuşamında, sanatsal ve estetik değerlerinin yanı sıra içerdikleri anlam ve verdikleri mesaj açısından da önemli bir yeri olan süslemelerin, tipolojik yaklaşımla incelendiği bu çalışmada; 19. Yüz yıldan günümüze kadar ulaşılabilen Türk halk giysilerinin gerçek örnekleri ve fotoğrafları incelenerek, giysilerde kullanılan süs ve süsleme özellikleri, uygulama tekniği açısından altı grup altında sınıflandırılmıştır. Bu tipolojik sınıflandırma örneklerle açıklanarak yorumlanmıştır.

Anahtar kelimeler: Giyim- kuşam, Türk, Halk, Süs, Süsleme