ÖZET
Tanzimat ile birlikte her alanda Batı etkisiyle değişimler yaşayan Osmanlı’nın edebiyat sahnesinin önemli isimlerinden Ahmed Midhat Efendi, ağırlıklı olarak edebi eserleriyle anılmıştır. Oysa Türk fikir ve felsefe hayatının da önemli isimlerinden olan Ahmed Midhat, Batı’dan gelen felsefi fikirlere de ilgi göstermiş, çeviriler ve telif eserlerle halkın anlayacağı dilde aktarmak için birçok eserin yanı sıra 1871-1872 yıllarında Dağarcık mecmuasını çıkarmıştır. Dağarcık’taki bazı makaleler nedeniyle “materyalist, pozitivist, ateist” gibi eleştirilere maruz kalan Ahmed Midhat, daha sonra Rodos’a sürgüne gönderilmiştir. Bugün Dağarcık yeniden okunduğunda Ahmed Midhat’ın materyalizmi bütünüyle benimsemediğini, bir yaklaşıma sahip olduğunu görmekle birlikte Dağarcık mecmuasının da “materyalist yazılar”la anılmasının ötesinde fikri ve felsefi bir mecmua olarak daha derin incelenmesi gerektiğini görmekteyiz.
Anahtar Kelimeler: Ahmed Midhat, Ahmet Mithat, Dağarcık, materyalizm, pozitivizm