ÖZET

Bu çalışma, ünlü yazar Edgar Allen Poe’nun “Maelström’e İniş” başlıklı kısa hikayesini, Edmund Burke ve Immanuel Kant’ın eserleriyle ünlenen 18. yüzyıl yüce estetiğine başvurarak yorumlamayı amaçlar. “Maelström’e İniş”, bir balıkçının Kuzey Denizi’nin Norveç kıyılarında ortaya çıkan Moskoe-ström adlı ölümcül burgaçtan kurtuluş hikayesini anlatan bir tabiat öyküsüdür. Bu kısa öyküyü yüce kavramına dayanarak yorumlamak mümkündür. Zira bu estetik kavram bir insanın, boyutu ya da kuvveti ile insan ruhunu ve tahayyül yeteneğini geçici olarak olumsuz etkileyen bir doğa olayı ile karşılaştığı anı betimler. Bu çalışma Poe’nun, kendi yazı üslubuna özgün bir şekilde Kant’ın ve Burke’ün yüce anlayışlarını örneklediğini iddia edecektir. Hikayenin iki kahramanı olan balıkçı ve balıkçının hikayesini dinleyen anlatıcının yaşadıkları, iki tür yüce estetiğine karşılık gelir. Poe’nun eşsiz yazı stilinde, yaşlı balıkçının burgaçla imtihanında Burke’ün yüce teorisinin izlerine rastlarken, hikayeyi bize aktaran kişinin yaşadıkları Kantçı yüce anlayışını hatırlatır. Bu çalışma adı geçen iki filozofun yüce teorilerini takip ederek Poe’nun hikayesine bu kavramın izini sürecektir.

Anahtar Kelimeler: Yüce estetiği, Burke, Kant, Poe, “Maelström’e İniş”.